cinsiyet uyum ameliyatı arşivleri -

LİSTAG’ın Gökkuşağına Ses Ver podcast kanalının 20. bölümünde konuğumuz Öznur Yurtkulu, bir annenin gözünden trans çocuğunun cinsiyet geçiş ameliyatına dair tecrübelerini bizimle paylaştı.

Podcastimizin bu bölümünü SAYFAMIZDAN veya SPOTIFY / ITUNES / GOOGLE PODCASTS üzerinden dinleyebilirsiniz.

Bir annenin gözünden, Cinsiyet Geçiş Ameliyatı – Tayland Deneyimleri

– LİSTAG Gökkuşağına Ses Ver podcast kanalına hoş geldiniz. Bu bölümün bizi dinleyenler için oldukça yol gösterici ve bilgilendirici olacağını düşünüyorum. Bu yüzden cihazlarının sesini biraz daha açmanızı ve bize kulak vermenizi tavsiye ederim.

Geçtiğimiz Temmuz ayında trans çocuğu Tayland’da cinsiyet geçiş ameliyatı olan değerli konuğumuz Öznur Hanım ile birlikteyiz. Bugün vaktini bize ayırdığı ve içtenlikle deneyimlerini, hislerini aktarmayı kabul ettiği için kendisine çok teşekkür ediyorum. Öznur Hanım hoş geldiniz.

– Hoş bulduk.

– Merak ettiğim oldukça fazla şey var, ama biz ilk önce en basit sorudan başlayalım. Kendinizi kısaca dinleyicilerimize tanıtabilir misiniz?

DEVAMINI OKU

– Elbette. Önce beni davet ettiğiniz için çok teşekkür ediyorum. 46 yaşındayım ve evliyim. Bir kız annesiyim, tek çocuğum var. Sıradan bir insanım. Aslında sıradan bir insanın sıradan telaşları olan ve bu ülkede güvenle yaşamaya çalışan biriyim.

– Çocuğunuzda olan hikâyenizi çok merak ediyoruz. En başından alacak olursak, sizi bu ameliyatta karar vermeye götüren süreç nasıldı?

– Elbette. Benim çocuğum 12 yaşında bana açıldı. Doğduğunda bedensel olarak erkekti ve ben onu bir erkek çocuğu büyütürken ne hayaller kurarsanız aynen o şekilde büyütüyordum. Bir gün aniden karşıma geçip “Ben senin kızınım,” dediğinde gerçekten hayatımın en büyük şokunu ve ıstırabını yaşamıştım. Çünkü bir tane evladım vardı, onunla ilgili kurduğum hayaller vardı. O konuşurken sürekli “Bu bir ergenlik duygusu, bu değişebilir. Belki de şu anda çok farklı şeylere özeniyor, dikkat çekmeye çalışıyor olabilir,” diye düşünürken bir anda çocuğum “Anne biliyor musun ben babamı çok seviyorum, ama daha çok sana özeniyorum ve senin gibi bir anne olmak istiyorum,” dediğinde inanamamıştım. Ağlamaya başladım ve ona “Ben bu konuyu hiç bilmiyorum. Lütfen biraz bana yardımcı ol, başka neler hissediyorsun” diye sorduğumda, “Sen yokken senin ayakkabılarını giyiyorum, makyajlar yapıyorum, bedenimin kadın bedeni olduğunu hayal ediyorum ve bu beni çok mutlu ediyor,” dediğinde çocuğumdan ne kadar uzak olduğumu, onun neler hissettiğini nasıl kaçırdığımı fark edip çok üzülmüştüm.

Ama tabii ki bu bir yas süreci miydi ya da bir kayıp mıydı? Bunu tam anlamlandıramadığım ve bilmediğim ve çok korktuğum için çocuğuma hemen “Yarın seni doktora götüreceğim ve ne olduğunu anlayacağız. Şu an daha fazla bunu konuşmayalım,” dedikten sonra çocuğumun ağlayarak uyumasını seyretmiştim.

Çok ağlamıştım ama yalnız olmadığımı, böyle duygular yaşayan insanların var olduğunu bilmek de biraz içime su serpmişti açıkçası.

Sonra hemen arama motoruna yazdım. Dedim ki, benim oğlum kendini kadın olarak hissediyor. Karşıma doğrudan Benim Çocuğum belgeseli çıktı. Benim Çocuğum belgeselini sabaha kadar izlediğimi söyleyebilirim. Çok ağlamıştım ama yalnız olmadığımı, böyle duygular yaşayan insanların var olduğunu bilmek de biraz içime su serpmişti açıkçası. Sabah hemen bir doktor arayışına girdim. Çocuğumu bir psikoloğa götürdüm ve psikoloğun kapısında doğumhane kapısında bekler gibi bekledim. İçeriden oğlum mu çıkacaktı, kızım mı çıkacaktı? Doktor bana ne diyecekti? Nitekim o kapı açıldı, doktor hanım bana “Çok güzel bir kızınız var, onu çok güzel yetiştirmişsiniz. Şimdi sizinle çok uzun bir yolumuz var,” dediğinde o yolun ne kadar güzel olduğunu o an hiç bilmeden “Tamam,” dedim. Çünkü o an düşündüğüm tek şey benim çocuğumun sağlığı ve onu ne kadar çok sevdiğimdi.

Yaklaşık ş an 6 yıl bitti. 6 yıl boyunca gerek okuluyla gerek sağlık sorunlarını çözmek adına çok fazla yol aldık. Önce bir avukata danıştık, neler yapabiliriz diye sorduk. Bütün bilgilerimizi aldık. Sonra el alemle baş etmek için aile toplantıları yaptık. İnsanlara ne dersek, ne olursa çocuğunuzu daha rahat koruyabiliriz diye düşündük. Sonra okuluyla baş ettik Okulunda onun varlığını kabul ettirmek için çok uğraştık. Çünkü benim bir kızım vardı Ve benim kızım hak ettiği, kendi istediği şekilde okula gitmeliydi ve eğitim hakkından yoksun olmamalıydı. Bunların hepsini hallettikten sonra Hacettepe Üniversitesi’ne başvurduk. Orada çocuğumun bütün sağlıkla ilgili taramaları yapıldı. Ve 13 yaşında ergenlik baskılayıcı iğnelerle başladık.

Onlar bedenlerinde sıkışmışlık duygusuyla inanılmaz zorluklar yaşıyorlar. Bizim baş edebileceğimiz, ama onların o küçük bedenleriyle, ruhlarıyla baş edemeyecekleri çok fazla yüklü taşıyorlar.

Şu anda 18 yaşında. 18 yaşına kadar yaşadığımız her zorluğun üstesinden de sadece sevgiyle geldik. Bunun altını önemle çiziyorum. Çünkü aileler çocuklarıyla doğru iletişim kurmalı diye düşünüyorum. Çünkü onlar bedenlerinde sıkışmışlık duygusuyla inanılmaz zorluklar yaşıyorlar. Bizim baş edebileceğimiz, ama onların o küçük bedenleriyle, ruhlarıyla baş edemeyecekleri çok fazla yüklü taşıyorlar. O yüzden onlara destek olmak çok önemli diye düşünüyorum.

– Peki bu ameliyata karar verdiniz, ama öncesinde herhalde bir hazırlık süreci bir bilgi edinme süreci olmuştur. Nasıl hazırlık yaptınız? Ameliyat öncesinde ve sonrasında sizi bekleyenler riskler konularını nasıl araştırdınız? Bu konuda da

bilgi verirseniz sevinirim.

– Aslında önce şunu söyleyeyim, çocuk ilk açıldıktan sonra aileler için bir yas, bir kabul süreci var. Onlardan geçtim daha sonra bu işin sonunda cinsiyet geçiş operasyonu olacağını biliyordum, o yüzden o tarihten itibaren, yani 4 yıl boyunca ciddi bir araştırma yaptık.

Bu hemen bugünden yarına olabilecek bir şey değil. Hacettepe Üniversitesi’nde her ay 6 ayda bir, hem psikolojik hem de bedensel açıdan sağlık taramasından geçti, bütün kontrolleri yapıldı. Daha sonra 18’de çok yakın bir dönemde hormon ilaçları başladı, artık bizim için serüven hızlanmaya başlamıştı. Etraftaki insanların bakışlarıyla beraber, çocuğumuzdaki değişimleri gözlemlemeye ve onu hayata uyumlamaya çalışırken bedensel uygulama süreci için de geri sayım başlamıştı.

Türkiye’de de çok güzel operasyonların yapıldığını biliyorum. Ancak biz Tayland’ı tercih ettik. Bunun en büyük nedeni de şu; aile gruplarında daha önce bu ameliyatı olmuş, sağlığına kavuşmuş ve çok da memnun kalmış aileler ile vardı. Daha sonra oradaki hastanelere yöneldik. Onların da tavsiye ettiği hastanelerle yazışmalara başladık.

Ancak onun öncesinde bütün bunları yaparken hukuki bir süreç de var bu ameliyatı olabilmeniz için. Örneğin 18 yaşın üstünde olmanız şart. Türkiye’de böyle bir şart var. Mahkemeye başvuruyorsunuz mahkeme sizi bir hastaneye sevk ediyor ve sizden birtakım psikolojik raporlar istiyor. Hastane bütün raporları hazırladıktan sonra, mahkememiz sonuçlanmak üzereyken Tayland’a gittik.

Ama orada da onların da kendi kuralları var. 18 yaş üstü bile olsanız, 20 yaşına kadar ailenizden onay belgesi istiyorlar ve hastanelerden en az 4 tane psikiyatri raporu istiyorlar. Oraya gittiğinde tekrar sizinle psikologlar ve psikiyatrlar görüşme yapıyor. Daha sonra da ameliyat için onlar da ayrıca onay veriyor. Sonra orada ameliyat olduktan sonra size uluslararası geçerliliği olan raporlar sunuyorlar. O raporları alıp ülkenizde gerekli işlemlere ancak o şekilde başlayabiliyorsunuz.

– Peki Tayland’daki hastane ve doktorlarla nasıl iletişime geçtiniz? Yani bir ajans vasıtasıyla mı iletişim kurdunuz? Yoksa tamamen kendi kişisel araştırmanız ve iletişiminizle mi yürüdü süreç?

Benim buradaki en büyük avantajım, güvenilir olduğundan emin olmamın tek sebebi aile gruplarındaki arkadaşlarımdı.

– Ailelerin bu konuya çok dikkat etmesini öneririm. Çünkü asla bir ajans kullanmıyorsunuz. Benim buradaki en büyük avantajım, güvenilir olduğundan emin olmamın tek sebebi aile gruplarındaki arkadaşlarımdı. Onlardan aldığım referanslarla yazışmalara başladım. Öncelikli olarak yazışıyorsun. Sonra onlar sizden birtakım tahliller ve raporlar istiyor. Onlar size “Olabilir, sizinle görüşebiliriz,” dedikten sonra bir randevu talep ediyorsunuz. Sonra bunun üzerinden ilerliyorsunuz. Daha sonra istedikleri evrakları her ay düzenli bir şekilde onlara göndermek zorundasınız.

Dediğim gibi hiçbir şekilde herhangi bir ajansla ya da herhangi bir kişiyle bu işi yapmadık. Eğer mümkünse aile gruplarında daha önce bu ameliyatları yaşamış olan kişileri bulmak en güvenli olanı. Resmi sitelerden emin olarak yazışmalara başlamak en doğrusu. Zaten hastane de bütün maillerinin altında bizim dışımızda hiç kimseyle görüşmeyin ibaresi vardı. Oraya gittiğinizde yine aynı şekilde karşılıyorlar. Çünkü güvenlik çok önemli. O yüzden dediğim gibi, öncelikle aile gruplarından bu ameliyatı geçirmiş insanları bulurlarsa çok iyi olur, hem de çocukları açısından da rahatlatıcı oluyor. Evet işte bir kişi olmuş ve şimdi sağlıklı, bu örneği görmekle sizi manevi olarak da rahatlatıyor.

– Peki Tayland’daki hastane ve doktor sürecinin ayarlanması bu iletişim ne kadar sürüyor? Yani ne kadar bir süre zarfı içerisinde her şeyi kesinleştirmiş ve yol haritanızı çizmiş oluyorsunuz?

– 4 ay önceden yazışmaya başladım. Çünkü onların da programları çok yoğun, o yüzden 4 ay önce yazışmaya başladık. Daha sonra onlar bize dediler ki Temmuz ayında sizi istediğiniz tarihte bekliyoruz. Ama tabi o süreçte, 4 ay boyunca sağlığına çok dikkat etmek zorundasınız. Herhangi bir mikrobik bir hastalığı olmamak zorunda. Zaten son dakikaya kadar bu tahlilleri sizden istiyorlar. Siz de hayatınızı 4 ay boyunca o ameliyata konsantre olmakla geçiriyorsunuz. Beslenmesi çok önemli, özellikle kas iskelet sistemine çok önem veriyorlar. Bununla ilgili ekstra beslenme programları öneriyorlar. Bunlara çok dikkat ediyorsunuz ve bu şekilde ameliyata gidebiliyorsunuz.

– Peki bu süreçte sizi aşan, tıbbi, hukuki ya da psikolojik konularda nereden destek aldınız?

– Süreç boyunca kızım zaten psikiyatrı ve psikoloğu ile ayrı ayrı görüşmelere son güne, ameliyat gününe kadar devam etti. Bunun önemi çok fazla. Çünkü bedensel bir bütünlük konusu çok istiyorlar ama buna uyumlanmak için de ciddi bir zaman lazım. Ameliyat çok riskli ve çok tehlikeli onlar için. Çünkü onlar küçücük, belki de bir apandisit ameliyatı bile olmadan hayatlarının en büyük operasyonuna girecekler. Bugün bize bile söyleseler, yarın işte bir göz ameliyatı olacaksınız diye bizim bile uykularımız kaçar ki bu çocuklar 4 ay bekliyor en az. Tabii öncesini saymıyorum. 4 ay ciddiye binmiş, artık o süreç, son düzlük olarak bakarsak olaya çocuklar daha da büyük bir strese giriyor. O yüzden çok ciddi anlamda psikolojik destek almak zorundalar. Psikolojik destek aynen devam etmek durumunda.

Tayland’da nasıl diye sorarsanız, zaten oraya gittiğinizde sizi önce psikologlar görüyor, psikiyatrlar görüyor, ameliyat öncesinde bir takım rahatlatıcı görüşmeler yapıyorlar. Daha sonra ameliyattan sonra da hem fizik tedavi uzmanı hem psikolog hem de ameliyatı yapan doktor çok ciddi bir psikolojik destek veriyor. O yüzden bu konuda aslında onlara da müteşekkirim.

– Bu ameliyat herhalde ülkemizde de yapılıyor. Peki neden Tayland’ı seçtiniz? Avantajları neydi?

– Evet burada da yapılıyor. Bu ameliyatlarla ilgilenen kişiler incelerlerse bu ameliyatın iki hatta üç farklı türü var. Birinci türü çok daha yaygın ve maddi olarak da çok daha ulaşılabilir. İkincisi tür ameliyatlar biraz daha riskli ve hâlâ ülkemizde yaygın olarak yapılmıyor.

Bizim tercihimiz de neden Tayland oldu? Örnekleri çok güzeldi. Açıkçası bu işin uzmanı olduklarını düşünüyoruz. Çünkü bizim ülkemizde belki yılda 5 tane yapılıyorsa, orada günde 20 tane yapılan bir ameliyat bu. Buna baktığımızda kendinizi daha güvende hissediyorsunuz. Çünkü o kadar sık yapılıyor ve o kadar bu konuda merkez olmuşlar ki. İşin gerçekten sonuna kadar takip edildiğini ciddi anlamda güzel sonuçlar verdiğini görüyoruz. Tabii ki ülkemizde de yapılıyor ve isterim ki bir gün ülkemizde de bu sıklıkta yapılabilsin ve ulaşılabilir olsun. Umarım olur.

– Peki ameliyat kaç saat sürüyor? Sonrasında hastanede kalma süresi ne kadar?

– Bu kimseyi korkutmasın. Özellikle bunun altını çizerek kuruyorum bu cümleyi. 11 saat sürüyor. 11 saati orada geçirmek çok zor, bunu parantez içinde de böyle söyleyeyim, ama çocuğunuz çıktığı andan itibaren onun ne kadar güvende ve ne kadar sağlıklı olduğunu gördüğünüzde 11 saati bir anda unutuyorsunuz.

Evet çok meşakkatli bir ameliyat. Sonrası, bakımı hepsi birlikte bir paket halinde bir ayı buluyor. Bir ay boyunca hastaneden asla çıkamıyorsunuz. Hijyen onlar için çok önemli. Biz son bir hafta biraz daha rahattık, artık daha iyileşmeye başlamıştı. O yüzden hastanede ve biraz daha yakın çevresinde dolaşabildik. Ama onların en çok önem verdiği şey, özellikle ameliyat öncesi 5 gün boyunca sizi hastaneden çıkartmıyorlar. Gerekli hazırlıkları, ameliyat hazırlıklarını yapmak adına gözlem altında tutuyorlar ve her şeyden her türlü ayrıntıdan emin olmadan sizi o ameliyatı almıyorlar. Yani 11 saatlik ameliyat, ama güvenle girdiğini biliyorsun.

Ardından bir ay boyunca da çok yoğun bir tedavi uyguluyorlar.

Gerek damardan aldıkları antibiyotikler, özellikle benim kızım kolon ameliyatı olduğu için gerekli olan bütün hijyen tedbirleri hepsi alınıyor dediğim gibi. Oradan bir ayın sonunda hiç ameliyat olmamış gibi yine yürüyerek çıkabiliyorsunuz. Bize bir ay sonra şu olacak dediklerinde, onların da olduğunu gördüğünüzde güveniniz bir kat daha artıyor.

Tabii ki “endişelenmeyin,” demek çok basit bir cümle, ben de çok endişelenmiştim. Ama yaşadıkça ve tecrübe ettikçe anlıyorum ki kesinlikle sağlıklarına ve bedensel bütünlüklerine eriştiklerinde çocuklarımızın yüzünün gülmesi her şeyden önemli.

– Peki ameliyat sonrası tıbbi süreç devam ediyor mu? Bakım ve uyum açısından?

– Kanamaların oluşmaması için onların önerdiği, verdiği ilaçlar var. Bunların hepsi çok önemli. Günde 3 kez yapılması gereken masajlar var. Düzenli bir şekilde masajların yapılmasının önemini özellikle vurguluyorlar. Çünkü doktor çıkarken bize aynen şu cümleyi kurdu “Bütünlüğünüzde ve sağlığınızla sizi gönderiyorum, ama bunu devam ettirmek tamamen size, kişiye, kişisel bakıma bağlı. Bundan sonra doktorların yapabileceği hiçbir şey yok.

Özellikle hijyenine dikkat etmek zorunda. Ruhsal açıdansa çok değişik dalgalanmaların olduğu, aslında bir taraflarının çok mutlu olduğu ama bir taraflarının da “Allah’ım ben şimdi bu durumda nasıl yapacağım? Nasıl oturacağım? Ben ne giyeceğim? Ya da ne bileyim, evet artık bütünlüğüm var ama… Tuvalete girerken bile hâlâ o heyecanı duymak… Bunların hepsi, çocukların bu gelgitleri bir şekilde desteklenmek zorunda. Psikolojik tedavi ya da psikolojik destek aynen devam edilmesi gereken bir konu.

– Peki biraz da senin duygularından bahsedelim istiyorum. Bir anne olarak çocuğunuzun cinsiyet geçiş ameliyatı sürecinde, yani karar aşamasınd,a hazırlıkta ameliyat sırasında ve sonrasında neler hissettiğinizi paylaşabilir misiniz? Bu süreçte sizi en fazla zorlayan ne oldu?

– Her şeyden önce şunu söylemek istiyorum. İlk başında yani 6-7 yıl öncesine dönecek olursak orada hayallerimden vazgeçmeyi öğrendim. Bunların hepsini geçmişe dönüp baktığımda görüyorum. Aslında çok şey başarmışım. Çocuğumla uyumlanmayı öğrenmişim, ama ameliyat süreci zirveydi benim için. Çünkü ben uçaktan korkan bir insanım ama uçağa bindim. Ya da insanlara bir şekilde canımı emanet edip onlarla iletişim yollarını denedim ki bu arada bunu da kesinlikle eklemek isterim, dil bilmeyen aileler bu konuda hiç çekilmesinler orada çok ciddi anlamda çevirilerle yollarını çok rahat bulabiliyorlar. Doktorlarla çok rahat iletişim kurabiliyorlar. Her konuda da destek oldukları için dilin artık orada çok önemi kalmadığını da görüyorsunuz.

Duygularıma dönecek olursak, çocuğumun vücut bütünlüğünde ilk gördüğümde, gerçekten o yeniden doğmuş gibi hissettim. Artık bu defa doğru doğurmuştum. Yani o artık vücut bütünlüğündeydi. Hızlandırılmış olarak yeniden bir bebek gibi ona bir ay içerisinde yeniden yürümeyi öğrettim. Yeniden tuvalete girmeyi öğrettim. Elimi tutarak ağladığı anlarda ona cesaret verdim ve bütün bunları yaparken aklımda tek bir şey vardı. İyi ki onu doğurmuşum, iyi ki böyle bir deneyim kazanmışım.

Çünkü ikili cinsiyet sisteminde kurduğumuz hayallerin, çocuklarımız üzerine planladığımız yol haritalarının hiçbir öneminin olmadığını, gerçek anlamda onların bir birey olduğunu yaşadıkça anlıyorum.

Çünkü ikili cinsiyet sisteminde kurduğumuz hayallerin, çocuklarımız üzerine planladığımız yol haritalarının hiçbir öneminin olmadığını, gerçek anlamda onların bir birey olduğunu yaşadıkça anlıyorum. O yüzden gözlerinin içine baktıkça huzura eriyorum. Ama bir anne olarak canından endişe etmemek mümkün değil. İyileşebilecek mi? Yeniden kendi ihtiyaçlarını kendi görebilecek mi? Çünkü o dönemde gerçekten çocuğunuzun eli ayağı kulağı her şeyi hissettiriyor. Dediğim gibi tam bir bebek gibi düşünün, bir bebeğin nasıl ki canı yanıyor ve siz o konuda çaresiz kalıyorsunuz, hiçbir şey yapamıyorsunuz. Anne çaresizlikleri yaşıyorsunuz. Ama unutmayın ki bunların hepsi geçiyor. Hayat anlardan ibaret onlar da bitiyor. Şu an beşinci ayımıza girdik. “Ayımıza” diyorum, ben normalde annelerin çocuklarıyla ilgili kullandığı biz dilinden hiç hoşlanmam, ama o kadar çok hastanede ve sonrasında iç içe oluyorsunuz ki artık birbirinizi içselleştiriyorsunuz. Onun çektiği her acıyı siz de hissediyorsunuz. Güldüğü zaman mutlu oluyorsunuz, yardımsız yürüdüğünde, yataktan kalktığında alkışlamak tezahüratlar etmek istiyorsunuz. O yüzden biz dili kullanıyorum. Çünkü bizim ikimizin yaşadığı muhteşem bir deneyimdi. Ailelere yine sesleniyorum, asla korkmasınlar. Evet çok zor bir süreç, ama katlanılır ve çözümü güzel olan bir süreç.

Dinleyen birilerinim çocukları eğer bu süreçte ise benim gibi destek olsunlar ve doğru insanlarla bağlantıya geçip doğru hastanelerde bu operasyonları olsunlar.

Önemli olan bu.

– Peki şimdi ameliyattan sonra gelecekle ilgili hayalleriniz nedir?

– En büyük hayalimiz artık mahkemenin bitmesi O çok istenen “K” harfinin kimliğinde resmi olarak görülmesi. İşte o zaman bütün resmi kapılarda çok daha rahat hareket edebileceğini kendi hayatıyla ilgili çok daha emin adımlar atabileceğini düşünüyorum.

– Türklerde bizim kendi aramızda konuştuğumuz bir şey vardır ya, olmamışa dönmek. Gerçekten hiç o ameliyatları olmamış gibi sağlıklı yaşayabilmeyi çok istiyorum. Çünkü hâlâ daha o masajlar vesaire devam ediyor. Mesela bu yıl okulunu ertelemek zorunda kaldı. Umarım okuluna sağlıkla gidebilecek O yüzden gelecek yıl bizim için çok daha güzel bir yıl olacak. O yüzden bekliyoruz. Güzel hayallerimizi var. Ama dediğim gibi biz artık plan yapmamayı öğrenmiş bir aileyiz.

Planlar değil de o an verilmesi gereken kararları vermeye, yapılması gereken her şeyi yapmaya hazırız. Çok fazla plan kurmuyoruz.

– Peki bu süreç içerisinde olan veya olacak ailelere en son ne tavsiye etmek istersiniz? Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Hocalarımız çocuklarımızla nasıl iletişim kuracağımızı, çevredeki insanlarla nasıl baş edebileceğimizi, nasıl güçlü durabileceğimizi anlattılar.

– Aile grupları çok önemli. Biz bütün yaşadığımızı aile gruplarında birlikte yaşadık. Hepimiz aynı damdan düştüğümüz için belki de birbirimizi her alanda çok güzel alanında besleyebildik ve güçlendirebildik. Kolaylaştırıcı hocalarımız da bize yol gösterdiler. Çocuklarımızla nasıl iletişim kuracağımızı, çevredeki insanlarla nasıl baş edebileceğimizi, nasıl güçlü durabileceğimizi anlattılar. Çocuklarımızın haklarını bilmeleri gerekiyor. “Bizim çocuklarımız yanlış değil,” derken bunun altını doldurmak gerekiyor. Biz bunu söylüyoruz ama hukuksal alanda da bizim ne gibi haklarımız var, bu konuda anne babalar kesinlikle tam bilgiye sahip olmalı.

Hastaneler, doktorlar örneğin, bunların hepsi aile gruplarında paylaşılıyor. Hepimizin birbirimize verdiği tecrübeler, öneriler var. Daha çok bunlarla çalışmak daha çok onlara yönelmek hepimiz için, hepimizin evlatları çok kıymetli. Evladınızı götürdüğünüz her yerin bir referansı olması gerekiyor. O nedenle de yine aile grupları diyeceğim. Bu konuda LİSTAG’a bir kez daha teşekkür ediyorum. Çünkü ben en başında onlara ulaşmıştım. Şu an sürecin sonu gibi görünüyor belki, ama hâlâ onlara çok ihtiyacım olduğunu ve LİSTAG’a gelen ailelerin de bize ihtiyaç duyduğunu biliyorum. O yüzden LİSTAG’a çok teşekkür ederim.

– Peki Öznur Hanım bu değerli deneyimi ve duygusal yolculuğu bizimle paylaştığınız için çok teşekkür ediyorum. Eminim ki hikâyeniz ve bizimle paylaştığınız deneyiminiz bu konuda farkındalık yaratmamıza katkı sağladı. Çok teşekkür ederim.

– Ben teşekkür ederim.

– Dinleyicilerime de bizi dinlediğiniz için çok teşekkür ederiz. Bir sonraki bölümde görüşmek üzere hoşçakalın.